पोखरा। “विज्ञान तथा प्रविधि, विकास र उत्पादन वृद्धि” भन्ने आदर्श पदावलीका साथ पोखराको हिलसाइड इङ्ग्लिस स्कुलले १२ औं राष्ट्रिय विज्ञान दिवस २०८१ को अवसरमा उत्साह र सृजनात्मकताले भरिएका विज्ञानसम्बन्धी सामग्री निर्माण र प्रदर्शन कार्यक्रम विद्यालय प्राङ्गणमा मङ्गलबार एक समारोहबीच सम्पन्न गरेको छ।
विद्यालय व्यवस्थापन समितिका अध्यक्ष बाबुराम बरालले रिमोट कार चलाएर उद्घाटन गरेको उक्त कार्यक्रममा कक्षा ६ देखि १० सम्मका विद्यार्थीहरूद्वारा रचनात्मक र आलोचनात्मक नवीन सोचलाई प्रोत्साहित गर्ने विषयवस्तुमा केन्द्रित सामग्रीहरू रोबोटिक कार, हाइड्रो रकेट, ट्राफिक लाइट प्रणाली, पानी शुद्ध पार्ने प्रणाली, सौर्य प्रणाली, अम्लीय वर्षा र ज्वालामुखीजस्ता नमुना सामग्रीहरू प्रदर्शन गरिएका थिए। प्रत्येक प्रदर्शनीले विद्यार्थीहरूको वैज्ञानिक सिद्धान्तहरूको बुझाइ र तिनीहरूलाई व्यावहारिक रूपमा लागू गर्ने क्षमताको विकासमा सहयोग पुर्याएको कुरा सामग्री निर्माणमा सहभागी विद्यार्थीहरूले बताएका छन्।
प्रदर्शनीहरूमा आगन्तुकहरूलाई आगो सुरक्षा र रोकथामको बारेमा शिक्षित गर्न डिजाइन गरिएको एलसीडी स्क्रिनको साथ फायर आलाराम प्रणाली पनि राखिएको थियो। “हामी जीवन बचाउन मद्दत गर्न सक्ने केही सिर्जना गर्न चाहन्थ्यौँ,” परियोजना टोलीमा रहेका विद्यार्थी महादेव पराजुलीले भने। “हाम्रो प्रणालीले भिजुअल डिस्प्लेका साथ मानिसहरूलाई सचेत गराउँछ र सबैलाई खतराको बारेमा सचेत रहेको सुनिश्चित गर्दै आलाराम बजाउँछ।” उनले थपे।
अर्को नवीन परियोजना पानी फिल्टर प्रणाली थियो, जुन सफा पिउने पानीको महत्त्वलाई उजागर गर्नको लागि बनाइएको थियो। “हामीले विभिन्न फिल्टरेशन विधिहरू बारे जान्यौँ र हाम्रो समुदायमा प्रयोग गर्न सकिने मोडेल बनाउने निर्णय गर्यौँ,” विद्यार्थी एन्जिलिना अधिकारीले बताइन्। “हामीले वास्तविक-विश्व समस्याहरू समाधान गर्न योगदान दिन सक्छौं भन्ने थाहा पाउँदा राम्रो लाग्छ।” सोही परियोजनाकी सहभागी स्नेहा पराजुलीले थपिन्।
विद्यालय तहमा अध्ययनरत विद्यार्थीहरूलाई रचनात्मक तथा आविष्कारमा अहोरात्र खटिएर यसरी वैज्ञानिक कार्यमा संलग्न भएको देख्नु प्रेरणादायी भएको कुरा विद्यालयका प्राचार्य डिल्लीराम भट्टराईले बताए । त्यसै गरी यस्ता घटनाहरूले उनीहरूको सिकाइ मात्र बढाउँदैन, उनीहरूलाई वरपरको संसारको बारेमा आलोचनात्मक रूपमा सोच्न पनि प्रोत्साहित गर्दछ भन्ने कुरा विद्यालयका वरिष्ठ विज्ञान शिक्षक शिव गिरीले व्यक्त गरे। यस अवसरमा विद्यार्थीद्वय सविन पौडेल र प्रियङ्का भण्डारीले पनि बोलेका थिए।
विज्ञान दिवसको उत्सवले विद्यार्थीहरूलाई आफ्नो कडा परिश्रम प्रदर्शन गर्ने प्लेटफर्मको रूपमा मात्र नभई वैज्ञानिक अनुसन्धान र नवप्रवर्तनको संस्कृति प्रवर्द्धन गर्ने अवसरको रूपमा पनि काम गरेको साथै विद्यार्थीहरूलाई विज्ञान र प्रविधिमा आफ्नो अन्वेषण जारी राख्न प्रोत्साहन मिलेको कुरा विद्यालय स्रोतले बताएको छ।
रोबोट, रोबोट कार, स्ट्रिट लाइट सिस्टम, थ्रिडी प्रिन्टिङ आदिसम्बन्धी एक हप्ता लामो वर्कसप चलाइएको कुरा विद्यालयले बताएको छ। यी गतिविधिलाई ‘इन्जिनियर्स विथआउट बोर्डर्स’ भन्ने संस्थाका प्रतिनिधि सौगात बरालले सहजीकरण गरेका थिए भने कार्यक्रम सञ्चालन विद्यालयका शिक्षक होमनाथ भट्टराईले गरेका थिए।
